สาระจากวงประชุม
“เวทีเสวนาและพิธีลงนามความร่วมมือป้องกันเด็กและเยาวชนจากการพนันฟุตบอลออนไลน์
ในช่วงการแข่งขันฟุตบอลโลก 2018”
วันที่ศุกร์ที่ 9 มีนาคม พ.ศ. 2561
ห้องเมจิก 3 ชั้น 2 โรงแรมมิราเคิล แกรนด์ คอนเวนชั่น กรุงเทพมหานคร
มีอะไรในวงประชุม?
สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ สำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม กรมการปกครอง กรมกิจการเด็กและเยาวชน กรมสุขภาพจิต สำนักงาน กสทช. สำนักงานตำรวจแห่งชาติ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) สำนักงานกองทุนเพื่อการพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ สภาเด็กและเยาวชนแห่งประเทศไทย และสถาบันยุวทัศน์แห่งประเทศไทย ร่วมกับศูนย์ข้อมูลนโยบายสาธารณะการลดปัญหาจากการพนัน มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ ได้จัดงานประชุม “เวทีเสวนาและพิธีลงนามความร่วมมือป้องกันเด็กและเยาวชนจากการพนันฟุตบอลออนไลน์ในช่วงการแข่งขันฟุตบอลโลก 2018 ซึ่งจะมีขึ้นในช่วงวันที่ 12 มิถุนายน -13 กรกฎาคม พ.ศ.2561” ขึ้น เมื่อวันที่ศุกร์ที่ 9 มีนาคม พ.ศ. 2561 โดยมีนายแพทย์กิตติศักดิ์ กลับดี ที่ปรึกษารัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เป็นสักขีพยานพิธีลงนามความร่วมมือระหว่างผู้บริหาร 11 หน่วยงาน ในการป้องกันเด็กและเยาวชนจากการพนันฟุตบอลออนไลน์ ในช่วงฟุตบอลโลก 2018 รวมถึงเป็นประธานในที่ประชุม กล่าวต้อนรับ และเปิดการประชุมในครั้งนี้ กล่าวคือ
รัฐบาลและหน่วยงานที่ดูแลด้านเด็ก เยาวชน สื่อ และสุขภาพ มีความกังวลปัญหาการเล่นพนันในช่วงการแข่งขันฟุตบอลโดยเฉพาะฟุตบอลโลกที่ใกล้จะมาถึงนี้ในกลุ่มเด็กและเยาวชนซึ่งเป็นกลุ่มที่มีอัตราการใช้อินเตอร์เน็ตสูงที่สุด การพนันออนไลน์ที่เด็กและวัยรุ่นนิยมสูงที่สุดคือการทายผลฟุตบอลออนไลน์ ในรอบ 1 ปีระหว่าง พ.ศ.2558-2559 มีเว็บไซต์เล่นพนันออนไลน์มากถึง 213,000 เว็บ ทำให้เด็กและเยาวชนเป็น กลุ่มเสี่ยงกลุ่มใหญ่ที่จะติดพนันเนื่องจากเข้าถึงง่ายและเล่นได้ทุกที่ทุกเวลา เพียงมีอุปกรณ์ เช่นมือถือ แท็บเล็ต และคอมพิวเตอร์ เว็บไซต์ส่วนใหญ่มีเซิร์ฟเวอร์อยู่ต่างประเทศ ยากต่อการควบคุม ขณะที่ผลสำรวจในปี 2558 มีคนไทยเล่นการพนันร้อยละ 52 หรือประมาณ 27.4 ล้านคน ในจำนวนนี้เป็นนักพนันวัยเด็กและเยาวชนประมาณ 3.1 ล้านคน โดยยอมรับว่าตนเองติดพนันประมาณ 207,000 คน และเมื่อสื่อออนไลน์เข้ามาทำให้มีการพนันบอลกันเกือบทุกวัน กระทั่งเด็กและเยาวชนเริ่มมีพฤติกรรมการพนัน เด็กอายุต่ำที่สุดคือ 7 ขวบ ได้ส่งผลกระทบทั้งการเรียน การก่อหนี้สิน ไปถึงขั้นก่ออาชญากรรม รวมถึงมีปัญหาด้านสุขภาพ จากการวิเคราะห์ปัญหาในช่วงฟุตบอลยูโร 2559 เด็กที่เล่นพนันทายผลบอลมีหนี้สินเฉลี่ย 2,016 บาท ร้อยละ 21 เสียการเรียน และร้อยละ 11 มีความเครียดสูง
ในส่วนของการเปิดงาน นายวิทัศน์ เตชะบุญ อธิบดีกรมกิจการเด็กและเยาวชน กล่าวว่า ในฐานะหน่วยงานที่ดูแลปกป้องเด็กและเยาวชนจากปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ รวมถึงการพนันออนไลน์ที่จะเล่นมากในช่วงการแข่งขันฟุตบอลโลก ประกอบกับคณะรัฐมนตรีได้ให้ความเห็นชอบยุทธศาสตร์การปกป้องเด็กและเยาวชนจากการใช้สื่อออนไลน์ และมอบหมายให้กรมกิจการเด็กและเยาวชน ดำเนินการประสานงานกับหน่วยงานต่าง ๆ เพื่อขับเคลื่อนมาตรการป้องกันเด็กและเยาวชน การลงนามความร่วมมือ ของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องครั้งนี้เป็นการบูรณาการดำเนินงานในการส่งเสริมการรู้เท่าทัน และการปกป้องเด็กและเยาวชน ให้ปลอดภัยจากพนันฟุตบอลออนไลน์ โดยในส่วนของกรม ฯ มีกลไกศูนย์ประสานการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ส่งเสริมและปกป้องเด็กและเยาวชนจากการใช้สื่อออนไลน์ หรือ COPAT สภาเด็กและเยาวชนแห่งประเทศไทย ซึ่งมีครบทุกตำบล จะเป็นกำลังหลักในการรณรงค์สร้างความตระหนักจากผลกระทบการพนัน
ลำดับต่อมา นาวาอากาศตรีนายแพทย์บุญเรือง ไตรเรืองวรวัฒน์ อธิบดีกรมสุขภาพจิต กล่าวว่า จากข้อมูลผู้ใช้บริการสายด่วนสุขภาพจิตเลิกพนัน 1323 พบว่ามีผู้ตระหนักถึงผลกระทบจากการพนันส่วนน้อยที่โทรมาขอรับคำปรึกษา พบว่า ร้อยละ 46 ของผู้ใช้บริหารสายด่วน คือ ผู้ที่มีผลกระทบจากการพนันฟุตบอล รองลงมาคือไพ่ ไฮโล พบร้อยละ 27 เป็นผู้ใหญ่อายุ 22-59 ปี ร้อยละ 71 เป็นเด็กและเยาวชนอายุ 15-21 ปี ร้อยละ 11 ในช่วงฟุตบอลยูโร 2016 มีผู้โทรปรึกษาเพิ่มสูงกว่าช่วง ฟุตบอลโลก 2014 ถึง 8 เท่าคนที่เป็นนักพนันอยู่แล้วจะหันมาเล่นพนันบอลด้วยพบในกลุ่มผู้ใหญ่มากกว่าเยาวชน สำหรับผลในการบำบัดผู้มีปัญหาติดการพนัน ในกลุ่มของผู้ใหญ่พบว่าร้อยละ 30 สามารถเลิกได้ มีร้อยละ 5 ที่กลับไปติดซ้ำ ส่วนกลุ่มในเยาวชนพบว่าสามารถเลิกได้ ร้อยละ 9 และกลับไปเล่นการพนันและติดซ้ำ ร้อยละ 5
ในส่วนของ นายวิเชษฐ์ พิชัยรัตน์ ประธานกรรมการคณะกรรมการกำกับทิศทาง กลุ่มแผนงานด้านการลดปัญหาจากการพนัน สสส. กล่าวถึงข้อมูลศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน ปี 2558 คนไทยจำนวน 2 ล้านคนที่เล่นพนันทายผลฟุตบอล คาดว่ามีเงินหมุนเวียนในการพนันทายผลฟุตบอลสูงถึง 136,125 ล้านบาท ซึ่งการพนันถือเป็นพฤติกรรมเสพติดที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต สุขภาวะ และความมั่นคง เช่น ปัญหาหนี้สิน ถูกทำร้าย ความรุนแรงในครอบครัว และก่ออาชญากรรม สสส.จึงสนับสนุนภาคี ทั้งด้านวิชาการและภาคประชาสังคมเพื่อศึกษาสถานการณ์การพนัน และสร้างความร่วมมือกับภาคส่วนต่าง ๆ และพัฒนาศักยภาพแกนนำ นักรณรงค์ตลอดจนผู้ได้รับผลกระทบจากปัญหาการพนันเพื่อเป็นเครือข่ายเฝ้าระวังและสื่อสารให้สังคมตระหนัก รู้เท่าทันถึงผลกระทบด้านสุขภาวะจากปัญหาการพนันที่เกิดขึ้น และป้องกันการเกิดนักพนันหน้าใหม่ โดยเฉพาะเด็กและเยาวชน
นอกจากนี้ นายพงศ์ธร จันทรัศมี ผู้จัดการศูนย์ข้อมูลนโยบายสาธารณะการลดปัญหาจากการพนัน มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ กล่าวถึงการลงนามใน MOU ของ 11 องค์กร เป็นมิติใหม่การทำงานบนความร่วมมือระหว่างภาครัฐ ภาคประชาสังคม และเครือข่ายเด็กและเยาวชนในการกำหนดมาตรการที่จำเป็นเพื่อป้องกันเด็กและเยาวชนจากการพนันฟุตบอลออนไลน์ในช่วงฟุตบอลโลก 2018 ที่จะมาถึงนี้ ซึ่งมีทั้งการสื่อสารเพื่อสร้างความตระหนักถึงภัยของพนันฟุตบอลออนไลน์ การสร้างความตระหนักถึงผลกระทบของพนันฟุตบอลออนไลน์ ต่อเด็กและเยาวชนตลอดจนผู้ปฏิบัติงานด้านเด็กและเยาวชน ในการเพิ่มบทบาทของสภาเด็กและเยาวชนและเครือข่ายเด็กและเยาวชนเพื่อการสร้างความตระหนักและการเฝ้าระวัง สร้างกลไกและประสานข้อมูลเกี่ยวกับการแจ้งเบาะแสการพนันฟุตบอลออนไลน์
สิ่งที่ได้และก้าวต่อไป?
เนื่องจากเด็กและเยาวชนที่เล่นพนันจะมีผลกระทบทั้งการเรียน ก่อหนี้สิน กระทั่งนำไปสู่ก่ออาชญากรรม รวมถึงมีผลกระทบต่อปัญหาสุขภาพกายและสุขภาพจิต ซึ่งผู้ที่เล่นการพนันจนถึงขั้นเสพติด ถ้าไม่ได้เล่นจะรู้สึกหงุดหงิด กระวนกระวาย ร่างกายอ่อนแอ พฤติกรรมก้าวร้าวรุนแรง มีภาวะซึมเศร้า เสี่ยงต่อการติดยาเสพติด 6 เท่า ติดเหล้า 5 เท่า เสี่ยงสูบบุหรี่ 3-10 เท่า มีความรุนแรงและใช้อาวุธ 6 เท่า มีภาวะซึมเศร้าและโอกาสฆ่าตัวตายสูงขึ้น 4 เท่าจากข้อมูลข้างต้นประกอบกับการให้ข้อมูลจากในวงเสวนา จึงเกิดเป็นความร่วมมือ 4 มาตรการ ได้แก่
-
การสื่อสารและสร้างความตระหนักแก่สังคม โดยเฉพาะผลกระทบจากการพนันฟุตบอลออนไลน์ต่อเด็กและเยาวชน การประชาชนสัมพันธ์สายด่วนแจ้งเบาะแส
-
มาตรการป้องกัน เพื่อลดผลกระทบจาการพนันฟุตบอลออนไลน์ สนับสนุนการทำงานของสภาเด็กและเยาวชนพร้อมเครือข่ายต่างๆในการทำกิจกรรมป้องกัน
-
มาตรการปราบปรามและบังคับใช้กฎหมาย โดยเฉาะในร้านเกม ร้านอินเตอร์เน็ต
-
มาตรการช่วยเหลือและเยียวยาเด็กที่ได้รับผลกระทบจากการพนันฟุตบอลออนไลน์
จากการนำเสนอแนวปฏิบัติและแนวทางความร่วมมือในการป้องกันเด็กและเยาวชนจากการพนันออนไลน์ในช่วงฟุตบอลโลก ค.ศ. 2018 ในครั้งนี้ จะนำไปสู่การขยายผลในการป้องกันและลดผลกระทบจากการพนันอย่างเป็นรูปธรรม ยังเป็นการแสดงเจตนารมณ์ รวมถึงเสริมสร้างความร่วมมือระหว่างหน่วยงานจากภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม ภาควิชาการ และเครือข่ายเด็กและเยาวชน ให้เกิดความตระหนักถึงภัยของพนันฟุตบอลออนไลน์และผลกระทบที่เกิดกับเด็กและเยาวชนต่อไป
