บอกเล่าประเด็นเด่น (ฉบับ 12)

การพนันออนไลน์ เป็นภัยร้ายที่คาดไม่ถึง!!!

น่าตกใจว่า…เด็กและเยาวชนสามารถเล่นพนันหรือเกมเสี่ยงโชคได้ง่ายขึ้น ผ่านช่องทางออนไลน์ เพียงแค่มีอินเตอร์เนต ซ้ำร้ายยังอาจก่อให้เกิดปัญหาหนี้สิ้น ปัญหาความรับผิดชอบต่อหน้าที่การงาน ปัญหาครอบครัว ปัญหาการก่ออาชญากรรมตามมาอีกด้วย!!!

 

 

ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายว่าด้วยการป้องกันและควบคุมการพนันออนไลน์

โดย ไพศาล ลิ้มสถิตย์

 

         การพนันในยุคปัจจุบันสามารถเข้าถึงง่ายมากขึ้น โดยเฉพาะการพนันผ่านช่องทางออนไลน์บนโลกอินเตอร์เนต ทั้งนี้ การที่เด็กและเยาวชนในวัยเรียนสามารถเข้าถึงอินเทอร์เน็ตได้ง่ายขึ้น จากาการใช้โทรศัพท์มือถือ เครื่องแท็บเล็ต (tablet) และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่าง ๆ ที่มีทั้งข้อดีและข้อเสีย

         ข้อเสียที่เกี่ยวกับการพนันออนไลน์ คือ กลุ่มเด็กและเยาวชนสามารถเข้าถึงการเล่นพนันหรือเกมเสี่ยงโชคได้ง่ายขึ้น  กรณีนี้น่าจะส่งผลเสียในทางลบ เช่น พัฒนาการของระดับสติปัญญา พฤติกรรมหรือภาวะทางอารมณ์  ปัญหาการติดพนัน  ดังจะเห็นได้จากรายงานการศึกษาวิจัยการจัดการปัญหาการพนันในต่างประเทศ  ซึ่งพบข้อสรุปสำคัญคือ การบ่มเพาะนิสัยหรือพฤติกรรมการเล่นพนันในกลุ่มเยาวชน จะเป็นสิ่งทำให้กลายเป็นผู้ใหญ่ที่มีปัญหาติดพนัน (pathological gambling) ในที่สุด และอาจส่งผลกระทบทางสังคมและเศรษฐกิจหลายด้าน อาทิ ปัญหาหนี้สิ้น หน้าที่การงาน ปัญหาครอบครัว ปัญหาการก่ออาชญากรรม การเข้าไปข้องเกี่ยวในธุรกิจผิดกฎหมาย การฟอกเงิน และปัญหายาเสพติด

          ประเภทการพนันออนไลน์ที่นิยมเล่นในไทย แบ่งได้เป็น 3 ประเภทคือ

          1) การเล่มเกมพนันแบบคาสิโน เช่น บาคาร่าออนไลน์, รูเล็ตออนไลน์ หรือเกมไพ่ประเภทต่าง ๆ ผู้เล่นพนันสามารถเล่นพนันผ่านการถ่ายทอดสดของบ่อนพนันทางอินเทอร์เน็ต โดยเชื่อว่าเว็บพนันบางแห่งทำการถ่ายทอดสดจากบ่อนพนันในปอยเปต ประเทศกัมพูชา

          2) การเล่นพนันฟุตบอลบอล เป็นการพนันผ่านช่องทางออนไลน์ที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในกลุ่มผู้เล่นพนันออนไลน์คนไทย เนื่องจากเว็บพนันออนไลน์ส่วนใหญ่จะเป็นเว็บที่เปิดให้เล่นพนันฟุตบอล  กลุ่มผู้เล่นพนันจึงมักเป็นคนกลุ่มเดียวกันกับผู้เล่นพนันฟุตบอล ได้แก่ กลุ่มเยาวชนและผู้ที่อยู่ในวัยทำงาน  สิ่งที่น่ากังวลคือ นักเรียน นักศึกษานิยมเล่นพนันฟุตบอลผ่านช่องทางออนไลน์ ในสถาบันการศึกษาผ่านโทรศัพท์มือถือที่สามารถใช้อินเทอร์เน็ตสาธารณะได้

          3) การพนันประเภทอื่น ๆ เช่น การเล่นกำถั่ว การเล่นไฮโล  การพนันออนไลน์จำพวกนี้จะมีช่องทางหรือวิธีเล่นเหมือนกับการเล่นเกมพนันออนไลน์อื่น ๆ

          การพนันออนไลน์ข้างต้นมีช่องทางโฆษณา เชิญชวนให้คนทั่วไป เข้าเล่นพนันออนไลน์ พนันบอลอย่างเปิดเผยผ่านสื่อต่าง ๆ โดยเฉพาะ หนังสือพิมพ์กีฬา และนิตยสารที่มีการวางจำหน่ายในร้านสะดวกซื้อและร้านค้าปลีกทั่วไป และมีการโฆษณาทางเว็บไซต์หรือสื่อ social media ต่าง ๆ  ข้อน่ากังวลคือ รายงานวิจัยที่ระบุว่า กลุ่มประชากรที่นิยมเล่นการพนันฟุตบอลคือ กลุ่มเยาวชนที่เป็นนักเรียน นักศึกษา และประชากรที่อยู่ในวัยทำงาน และมีเงินหมุนเวียนราว 7.5 หมื่นล้านบาทต่อปี

          กฎหมายและนโยบายการพนันของไทย

          จากการศึกษาวิเคราะห์ทางกฎหมายพบว่า การพนันออนไลน์ที่กล่าวมาข้างต้น ถือเป็นการพนันผิดกฎหมายทั้งสิ้นตาม พระราชบัญญัติการพนัน พ.ศ. 2478  ผู้ประกอบธุรกิจพนันออนไลน์และผู้ที่ดูแลเว็บไซต์หรือสื่อ social medial ต่าง ๆ มีความผิดฐานโฆษณา ชักชวนให้ผู้อื่นพนันซึ่งมิได้รับอนุญาตตามกฎหมายอย่างชัดเจน  สำหรับกลุ่มธุรกิจหรือบุคคลที่สนับสนุนหรือช่วยเหลือให้มีการโฆษณาเว็บพนัน ก็ถือว่ามีความผิดในลักษณะเดียวกัน

          กฎหมายอีกฉบับที่เกี่ยวข้องกับการพนันออนไลน์คือ “พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550” มาตรา 20 ซึ่งอยู่ในความรับผิดชอบของกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารหรือกระทรวง ICT  พนักงานเจ้าหน้าที่ที่ได้รับแต่งตั้งตามกฎหมายนี้ สามารถใช้มาตรา 20 ในการยื่นคำร้องให้ศาลสั่งปิดเว็บไซต์พนันออนไลน์ได้

 

 

         เมื่อวิเคราะห์สภาพปัญหาการพนันออนไลน์ของไทยพบว่าเกิดจาก

1.  ปัญหาการขาดเจ้าภาพรับผิดชอบ และปัญหาการประสานงานระหว่างหน่วยงานในเรื่องการพนันออนไลน์

2.  ปัญหาเกี่ยวกับกฎหมายและการบังคับใช้กฎหมาย ทั้งปัญหาเกี่ยวกับเนื้อหาของกฎหมายที่ล้าสมัย และปัญหาในการบังคับใช้กฎหมาย รวมถึงปัญหาการตีความและการปรับใช้พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.2550

          จากสภาพปัญหาที่เกี่ยวกับการพนันออนไลน์ที่ได้กล่าวมาข้างต้น จะเห็นว่ามีปัญหาเชิงโครงสร้างที่มีความซับซ้อน เพื่อให้การแก้ไขปัญหาข้างต้นอย่างเป็นระบบ จึงได้จัดทำข้อเสนอเชิงนโยบาย มีเนื้อหาดังต่อไปนี้

1. แก้ไขปรับปรุงกฎหมายและการบังคับใช้กฎหมาย ได้แก่

             1.1 ปรับปรุงพระราชบัญญัติการพนัน พ.ศ. 2478

             1.2 ปรับปรุง พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550

             1.3 การประสานความร่วมมือระหว่างหน่วยงานของรัฐ

2. สร้างเครือข่ายเฝ้าระวังเว็บพนันผิดกฎหมาย

3. ขอความร่วมมือกับผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ต (ISPs)

4. เฝ้าระวังและตรวจสอบการทำธุรกรรมทางการเงินที่น่าสงสัย

5. รณรงค์ เผยแพร่ข้อมูล ความรู้เกี่ยวกับโทษของการพนันให้กับกลุ่มเด็ก เยาวชน และออกมาตรการป้องกันการเล่นพนันของเด็กและเยาวชน ของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

6. จัดทำและเปิดเผยรายงานการดำเนินคดีผู้กระทำผิดกรณีพนันออนไลน์

7. จัดตั้งองค์กรกำหนดนโยบาย ควบคุมดูแลเรื่องการพนันระดับชาติ

8. บทบาทขององค์กรวิชาชีพด้านสื่อมวลชน ควรออกมาตรการที่จำเป็นตาม “ข้อบังคับว่าด้วยจริยธรรมแห่งวิชาชีพหนังสือพิมพ์ และหลีกเลี่ยงการเสนอข่าว การรายงานข่าวที่เกี่ยวกับการพนันทายผลกีฬาต่าง ๆ ที่เชื่อมโยงกับการพนันออนไลน์ การจำกัดช่องทางการเผยแพร่สื่อโฆษณาพนันออนไลน์อย่างเหมาะสม