บรรณาธิการชวนคุย ฉบับ15

สวัสดีครับภาคีเครือข่ายลดปัญหาจากการพนัน

          ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา การทำงานของศูนย์ ข้อมูลนโยบายสาธารณะการลดปัญหาจากการพนัน ได้ทำงานร่วมกับภาคีจากหลายหน่วยงาน ซึ่งศูนย์ข้อมูลฯ ได้รับความร่วมมือในการหนุนเสริมพลังวิชาการเพื่อการขับเคลื่อนด้วยดีมาตลอด สำหรับจดหมายข่าวฉบับนี้ เราได้พูดคุยกับ คุณสุภิญญา กลางณรงค์ นักกิจกรรมและผู้เชี่ยวชาญด้านสื่อสารมวลชน อดีตกรรมการคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ และปัจจุบันทำงานในตำแหน่ง กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิของสภาการหนังสือพิมพ์แห่งชาติ มีบทบาทสำคัญในการออกแนวปฏิบัติสภาการหนังสือพิมพ์แห่งชาติ เรื่องการนำเสนอข่าว และภาพข่าว ความเชื่อทางไสยศาสตร์ ตัวเลข และสลากพนัน พ.ศ. 2561 โดยเล่าถึงประสบการณ์ในการทำงานเพื่อควบคุมดูแลสื่อในการเผยแพร่ข้อมูลการพนัน หรือการใบ้ตัวเลข ซึ่งอาจเป็นการชี้นำสู่การทำผิดทางกฎหมาย ตลอดจนพูดคุยเกี่ยวกับมาตรการปัจจุบันขององค์กรวิชาชีพสื่อ ด้านการกำกับดูแลกันเองในการทำงานด้านการป้องปรามการเผยแพร่ข้อมูลด้านการพนัน ขณะเดียวกันยังสะท้อนปัญหาทางด้านกฎหมายและความไร้ประสิทธิภาพขององค์กรผู้ถือกฎหมายในการกำกับดูแลสื่อในการทำงานด้านการต่อต้านการพนัน ซึ่งทำให้เราได้เปิดมุมมองอีกด้านเกี่ยวกับการทำงานขององค์กรวิชาชีพสื่อในฐานะตัวกลางการส่งเสริมและป้องปรามการพนันภายในประเทศ

         ช่วงเวลาที่ผ่านมา เราได้ขับเคลื่อนการทำงานด้านสื่อสารมวลชนเพื่อป้องปรามและลดปัญหาการเข้าถึงการพนันในเด็กและเยาวชน ร่วมกับองค์กรวิชาชีพสื่อผ่านสภาการหนังสือพิมพ์แห่งชาติ ในการให้ความเห็นชอบต่อร่างแนวปฏิบัติ การนำเสนอข่าวที่เกี่ยวกับ สลากกินแบ่งรัฐบาล หวย และ ไสยศาสตร์ ซึ่งการพูดคุยและให้ข้อมูลในหลายด้านนำไปสู่การออก “แนวปฏิบัติสภาการหนังสือพิมพ์แห่งชาติ เรื่องการนำเสนอข่าว และภาพข่าว ความเชื่อทางไสยศาสตร์ ตัวเลข และสลากพนัน พ.ศ. 2561”  ณ วันที่ 23 มกราคม พ.ศ. 2561 ซึ่งเป็นเรื่องที่น่ายินดีอย่างยิ่ง

         การทำงานขับเคลื่อนร่วมกับเครือข่าย ยังมีข้อค้นพบว่า สถานการณ์ของการให้ข้อมูลการพนัน ในสื่อ อยู่ในระดับที่ “น่ากังวลอย่างยิ่ง” สื่อทุกประเภททั้งช่วงเช้า กลางวัน และเย็น มีการนำเสนอข้อมูลชี้นำไปสู่การเล่นพนันในหลายลักษณะ โดยเฉพาะในช่วงก่อนการประกาศผลสลากกินแบ่งรัฐบาล จะมีความถี่ในการนำเสนอที่สูง เรื่องเล่ามีการโน้มน้าวใจ คุยให้สนุกและสื่อความหมายว่าการเล่นหวยเป็นเรื่องปกติ และช่วยให้ประสบความสำเร็จในฐานะ การเงิน หรือ ปลดภาระหนี้สิน ที่สำคัญไม่มีการปกป้องคุ้มครองผู้ชมที่เป็นเด็กและเยาวชน หรือการพูดชี้แนะ ว่าการพนันเป็นสิ่งผิดกฎหมาย!!! จากการสำรวจ กฎหมายและข้อบังคับ ที่มีต่อสื่อมวลชนในการนำเสนอข่าวสาร ในประเทศไทย พบว่า “ไม่มีกฎหมาย และ ข้อบังคับใดๆ” ที่ใช้กำกับการนำเสนอข่าวเกี่ยวกับการใบ้หวย หรือ ให้เลขเด็ด ทั้งยังไม่พบการระบุ และ ตีความที่ชัดเจน ว่าการนำเสนอข่าวสาร ข้อมูล ใบ้หวยเรื่องตัวเลขนั้น ถือเป็นความผิดหรือไม่

 พงศ์ธร จันทรัศมี

ผู้จัดการศูนย์ข้อมูลนโยบายสาธารณะการลดปัญหาจากการพนัน

มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ

pongtorn@thainhf.org